Toygun nedir?

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde ne yapıldığını bilen herkes aslında bu kelimeye uzak değil, eski Türk devletlerinde ciddi kararların alındığı Toygun nedir? Aslında günümüzde de devam eden bir gelenektir Toygun. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde yani Orta Asya’da bulunan Türk devletlerinde meclis üyelerine Toygun ismi verilirdi. Siyasi, askeri ve ekonomik kararların alındığı meclise verilen isim ‘toy’ dur. Keneş ve kengeş kelimeleri ile aynı anlama gelen toy günümüzde ise kurultay olarak isimlendiriliyor. Toyun doğal başkanı tabii ki hükümdardır. Hükümdarın bulunmadığı zamanlarda ise Aygucı denilen devlet müşaviri ya da hakanın eşi olan hatun toyu yönetirdi. Toy üyelerinin isimleri de sırasıyla şöyle; Katip ve yazman görevi yapan kişiye Bitikçi, dış politika ile ilgilenen kişiye Tamgacı, askeri yönetim ile ilgilenen kişiye Tarkan, sivil yönetici görevi üstlenen kişiye Apa, vergi ve denetimden sorumlu kişiye Tudun, hazine sorumlusuna ise Ağılığ denirdi.

Türkler’in Gök Tanrı inancı nedeniyle hanedana verilmiş yetkinin adına kut denilirdi. Türk devletlerinde hükümdarlar devlet işlerini mutlaka danışma ihtiyacını hissetmişlerdir. Temsili parlamenter sistemlerde de var olan kurultay olgusu günümüzde de devlet yönetimleri tarafından uygulanan önemli bir sistem.

Toygun ne zamandan beri var?

Toy geleneğinin başlangıcından itibaren var olan Toygun’un ortalama olarak M.Ö 209-174 yılları arasında başladığı düşünülmektedir. Aslında ilk toylar halk nüfusu, hayvan sayısının belirlenmesi gibi konular için toplanırdı. Asya Hun İmparatorluğu’nda dini ayinler de toylarda yapılırdı. Zaman geçip gelenekler ve yönetim şekilleri değiştikçe toylarda konuşulan konular da farklılık göstermeye başladı. Daha çok büyüyen toplumlar artık gelir gider, savaş stratejileri gibi farklı konuları da toygunda ele aldılar. Toyguna katılmanın başlıca nedenlerinden biri sadakatin sürdüğünün göstergesiydi.