Genellikle piyano, keman, viyolonsel gibi solo çalgılar ile meydana gelen, müzik kulağına sahip herkesin severek dinlediği, sanat eserleri olan sonat nedir? Sonat dilimize Latince ve İtalyanca’da sonare kelimesinden geçmiştir. Ses çıkarmak anlamını taşıyan sonat kelimesi piyano eşlikli yaylı veya üflemeli çalgılara yazılan sanat eserleri anlamını taşır.
Sonat Nedir? Ne Anlama Gelir?
Sonat müzik eserlerinde söylenen değil sadece çalınan bir parça demektir. Yani sonat eserlerinde şarkı söylenmez, sadece müzik eserleri çalınarak dinlenir. Sonatın tarihten bu yana kadar uzanmış farklı türleri bulunur. Bunlardan en bilinenleri bir ya da iki çalgı için bestelenen türleridir. Allegro, adeco, andante türleri ise üç yada dört bölümden oluşan müzik eserleridir. Sonatlarda daha çok piyano (dört muvmanlı) , keman, viyolonsel, keman gibi solo çalgılar kullanılır. Bunlara ise yaylı ya da üflemeli çalgılar eşlik eder. Sonat bu çalgı türlerinden birine yazılan kompozisyonlar demektir.
Sonatın Tarihi
İlk örneklerine 16. yüzyılda rastlanan sonat bu dönemde daha çok insan sesi için bestelenen kantatlar ile birlikte bestelenen müzik parçaları için kullanılan bir terimdir. Sonat bu dönemde ayrıca klavye için toccoia ile birlikte de seslendirilir. Zaman içerisinde sonat bu biçim türlerinden sıyrılarak çalgı müziğinin tek bir biçimini kapsayan bir terim haline kavuşmuştur. Müzik ile ilgilenen kişilerin ve müzikseverlerin sonat ile daha fazla ilgilenmeye başlaması sonat sanatının daha da yaygınlaşmasına ve gelişmesine yol açmıştır. Çalgılara gösterilen ilgi, çalgının tümüyle insan sesinin yerini almasını sağlamıştır.
17. yüzyılda ise sonat beraberinde dans hareketlerinin uygulandığı bir biçim türüne ulaşmıştır. Bu dönemde sonat eserlerinde dans gösterileri de beraberinde eşlik etmiş, her bestecinin sonatın düzenlendiği farklı etkinlikler organize edilmiştir. 18. yüzyılın başlarında ise sonat bir adım daha öteye giderek monotematik sonatın doğmasına yol açmıştır. Monotematik sonat biçiminde tema ana tondadır. Ton dominant ya da bağdaş majörtona kadar gelişebilir. Bu ilk evrenin detayıdır. İkinci evrede ise yeni bir tona geçiş yapılır ve sonat ana tonda tamamlanır.
Günümüzde bilinen en ünlü sonat sanatçıları Corelli, Vivaldi, Bach , Mozart, Haydn, Beethoven , Frédéric Chopin, Schumann gibi özel bestecilerdir.