Son yıllarda siyasetçilerin dilinden düşmeyen, her adı anıldığında bir tartışma konusu olan ve halk tarafında merak uyandıran KHK nedir? KHK ya da kanun hükmünde kararname hükümetin çıkardığı maddi anlamda kanun gücüne sahip kararnamelerdir. Bu kararnameler konu, süre ve amacı belirleyen bir yetki kanunu ile verilir. Verilen bu yetkiye veya doğrudan doğruya anayasadan aldığı yetkiye dayanan kararnameler parlamentonun tasdiki ile şekli ve organik anlamda kanun gücünü kazanır. Ülkemizde kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi 1982 Anayasası’nın 87. maddesi ile TBMM’nin görev ve yetkileri arasındadır.
KHK Nedir? KHK Nasıl Çıkartılır?
Kanun hükmünde kararnameler olağan ve olağanüstü olmak üzere iki gruba ayrılır. Olağan Kanun Hükmünde Kararnameler’i Bakanlar kurulu çıkartır. Bakanlar kuruluna KHK çıkarma yetkisini Türkiye Büyük Millet Meclisi tanımıştır. Olağan Kanun Hükmünde Kararnameler ile temel haklar, kişi hak ve ödevleri ile siyasi hak ve ödevler hakkında düzenleme yapılamaz. Olağanüstü kanun hükmünde kararnameler ise Cumhurbaşkanı başkanlığındaki Bakanlar Kurulu tarafından çıkartılır. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin olağanüstü kanun hükmünde kararnameler için yetki vermesine gerek yoktur. Olağanüstü kanun hükmünde kararnameler ile her alanda düzenleme yapılabilir. Hem meclis tarafından siyasi denetime hem de Anayasa Mahkemesi tarafından yargısal denetime tabi olan KHK’lar Anayasa’nın 91. maddesinde ” Türkiye Büyük Millet Meclisi, Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verebilir. Ancak sıkıyönetim ve olağanüstü haller saklı kalmak üzere, Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile dördüncü bölümünde yer alan siyasi haklar ve ödevler kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemez.” şeklinde geçmektedir.
Kanun hükmünde kararnameler yani KHK’lar Bakanlar Kurulunun istifası, düşürülmesi ya da yasama döneminin bitmesi gibi sebepler ile sona ermez. Kararnamelerin yetkinin son bulduğu veya süre bitimine kadar devam ettiği belirtilir. Bu belirtme Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından süre bitiminden önce onaylanması sırasında gerçekleşir. Sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu eğer gerekli görüyorsa kanun hükmünde kararname çıkarabilir. Bu süre içerisinde Cumhurbaşkanının Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunun kanun hükmünde kararname çıkarmasına ilişkin hükümler saklıdır.