Özellikle uçak yolculuğu yapan kişilerden muhakkak duyduğumuz vücudun biyolojik saati ile ilgili bir terim olan jetlag nedir? Jetlag uzun yolculuk yapan kişilerin başına sıkça gelen bir durumdur. Vücudun biyolojik saati ile seyahat edilen yerin saatinin uyuşmaması anlamına gelir. Saat farkı sebebi ile yaşanan bu durum kişilerin vücudunun bocalamasına ve birtakım fiziksel ve ruhsal sorunlar yaşanmasına yol açar.
Jetlag Nedir? Etkileri Nelerdir?
Jetlag özellikle uçak yolculukları sonrası kişilerin vücutlarının saat dilimlerine uyum sağlayamaması anlamına gelir. Enerjiyi olumsuz etkileyen ve vücudu alarm durumuna sokan bu fizyolojik durum kişilerde yorgunluk, uykusuzluk, kabızlık, ishal, dikkatsizlik gibi olumsuz durumlara sebep olabilir. Jetlag’in olma sebebi aslında tamamen fizyolojiktir. Kişinin biyolojik saati seyahat edilen ülkenin yerel saati ile uyuşma göstermez. Buna bağlı olarak da kişide birtakım rahatsızlıklar gözlemlenir.
Jetlag Nasıl Önlenir?
Bir hastalık değil, geçici bir rahatsızlık olarak değerlendirilen jetlag, kişilerin günlük yaşamlarını, fiziksel ve ruhsal durumlarını kısa süreli etkileyebilir. Kişilerde genellikle yorgunluk, baş ağrısı, gözlerde yanma ve sulanma, bitkinlik, keyifsizlik, isteksizlik, kas ağrısı, konsantrasyon bozukluğu, mide sorunları, ishal, kabızlık gibi belirtiler gözlenir. Ancak jetlag’in yarattığı bu olumsuz durumları önleyebilmek için bazı önlemler almak mümkündür.
Gidilecek şehrin ya da ülkenin saatine uygun olarak en az bir hafta öncesinden vücudu hazırlamak alınabilecek ilk önlemlerden biridir. Kişi günlük yaşamını, uyku düzenini 1 saat ileriye ya da geriye alarak geçiş sürecini kolaylaştırabilir. Bununla birlikte uçuş öncesi alkollü ve kafeinli içeceklerden uzak durmak, bol su tüketerek dehidrasyonu önlemek uygulanabilecek yöntemler arasında yer alır. Gidilecek yerin saatine göre uçuş sırasında uyumak ya da tamamen uyanık kalmak, ağır ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak, uçuş saatini doğru ayarlamak alınabilecek önlemlerden bir diğerleridir.
Jetlag’in geçmesi için ise herhangi bir ilaca gerek yoktur. Uçuş sonrası kişinin iyi bir şekilde dinlenmesi, güneş ışığı ya da ışıklı ortamlardan yararlanması jetlag etkilerini azaltır. Ayrıca susam, kabak, nohut, barbunya, kuru fasulye, salatalık, patates, karnabahar, mantar, domates gibi melatonin kaynaklarını tüketmek, öğün saatlerine dikkat etmek de jetlag etkilerini azaltacaktır.