İstinaf Mahkemesi Nedir?

Halk arasında bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri olarak bilinen, yargısal anlamda denetimin sağlanması ile görevli olan mahkemeler, istinaf mahkemesi nedir? Dilimize Arapça’dan giren ve Arapça karşılığı  da ” istinaf” olan istinaf kelimesi ” başlangıç, mahkeme, yeniden başlamak” gibi anlamlara gelir. İstinaf, Osmanlının son dönemlerinde ve Cumhuriyet ‘in ilk yıllarında bidayet mahkemeleri ile temyiz mahkemeleri arasında görülen mahkemelere denilirdi. Ayrıca bu dönemlerde bu mahkemelere başvuruyu sağlayan kanun süreci de istinaf olarak geçerdi.

Günümüzde ise istinaf mahkemeleri, ilk derece mahkemeler ile yargıtay arasında yer alan yargısal denetimin sağlanmasını görev edinen mahkemelerdir. İstinaf mahkemeleri sayesinde, bir mahkemenin vermiş olduğu bir karar bir üst mahkemede tekrar ele alınır ve yeniden değerlendirilir. Değerlendirme tamamlandıktan sonra eğer gerekli görülürse, dava hakkında tekrar deliller toplanır, ifadelere ve tanıklara başvurulur ve dava yeniden görülür.

Kelime anlamı olarak yeniden başlamak olarak tanımlanan istinaf, hukuk dilinde de davaların yeniden görülmesini sağlayan mahkeme olarak geçer.

İstinaf Mahkemeleri Hangi Davalara Bakar?

İstinaf mahkemelerinin amacı, mahkemelerde alındığı düşünülen olası yanlış ya da şüpheli kararların düzeltilebilmesi için tekrar görüşülmesini sağlamaktır. İstinaf mahkemeleri ayrıca yargıtayın iş yükünü hafifletir, adaletin daha sağlıklı ve güvenilir yürütülmesine yardımcı olur. Normal şartlarda mahkemelerin verdiği kimi kararlar direkt olarak Yargıtay mahkemelerine gönderilir. Ancak İstinaf mahkemeleri ile birlikte kararlar öncelikli olarak Yargıtay’a değil, bu mahkemelere gönderilerek, Yargıtay’ın iş yükünün hafifletilmesi hedeflenir.

İstinaf mahkemeleri farklı alanlarda davalara bakabilir. Bunlardan ilki beş yıl ve altında olan hapis cezalarıdır. Ayrıca 5000 ve altı para cezaları ile on yıl ve altı hapis cezası içeren suçlar ile ilgili olarak verilen beraat kararlarına bakmak istinaf mahkemelerinin alanına girer.

Hangi İllerde İstinaf Mahkemeleri Vardır?

Günümüzde Konya ve Sakarya’nın da dahil olması ile birlikte toplamda on bir ilde istinaf mahkemesi hizmete girmiştir. İstinaf mahkemeleri bu güncelleme ile birlikte; Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir , Samsun, Konya ve Sakarya olmak üzere toplam on bir ilde faaliyet göstermektedir.