Her yıl ateşler yakılıp şarkılar söylenerek kutlanan, baharın gelişini müjdelediğine inanılan hıdırellez nedir? Hıdırellez ya da bir diğer adı ile hıdrellez tarihten bu yana Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu’da kutlanan, tüm Türk dünyasında bilinen bir bayram türüdür. Mevsimlik bir bayram olan hıdırellez bazı kültürlerde hızır günü ( Ruz-ı Hızır ) olarak da adlandırılır. Yazımızın devamında hıdırellez ile ilgili merak ettiğiniz, öğrenmek istediğiniz tüm bilgileri detaylı bir şekilde bulabilirsiniz.
Hıdırellez Nedir? Hıdırellez Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Hıdırellezin ortaya çıkış hikayesi dünya üzerinde darda kalan insanların yardımcısı olduğuna inanılan Hızır’a kadar dayanır. Rivayete göre Hızır ile denizlerin hakimi olduğuna inanılan İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün hıdırellez günüdür. Bazı kaynaklar hıdırellezin Orta Asya, Ortadoğu ile Anadolu kültürlerine ait olduğunu ileri sürer. Bazı kaynaklarda ise hıdırellez İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına kadar dayanır. Kimi kaynaklarda hıdırellezin milattan evvel Mezopotamya’daki Ur şehrinde yapıldığı ve o tarihten bu yana kutlanılmaya devam edildiği ileri sürülür. Tammuz adı ile yapılan kutlamalarda yapılan tüm ritüeller Mezopotamya ovasını sulayan Fırat ve Dicle nehirlerinin uyaran gücünü temsil etmektedir.
Her yıl Gregoryen takvimi (Miladi takvimi)ne göre 6 Mayıs tarihi hıdırellez günüdür. Rumi takvime (Jülyen takvimi) göre ise hıdırellez 23 nisan tarihinde kutlanır. Kutlamalar 6 mayıs tarihinde başlar ve 4 kasım tarihine kadar devam eder. Bu süreç içerisinde geçen her güne Hızır günleri adı verilir. Hıdırellez baharın geldiğini müjdeleyen bir bayramdır. 5 mayıs gecesi kış mevsiminin bittiğini ve artık sıcak yaz günlerinin geldiğini ifade eder.
Hıdırellez Gelenekleri
Hıdırellez bayramında insanlar dileklerinin kabul olması ve huzura kavuşmak amacı ile çeşitli etkinlikler yapar. Kimi kültürlerde beyaz elbiseler giyerek gün doğmadan önce yeşil ve bol sulu kırlara gidilir, kimi kültürlerde gül ağaçlarına dilekler bağlanır. Ateş yakmak, ateş üzerinden atlamak, çiçek toplamak, sirke ile kırk gün yıkanmak, yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağzını açık bırakmak hıdırellezin farklı ritüelleri arasında yer alır. Taş ve kiremitlerden dilek çizmek, ağaç yapraklarını kollarına veya boyunlarına dilekler asmak da hıdırellezde yapılan ritüeller arasındadır.