Tarihten bu yana gelen kültürleri, bu kültürlerin oluşumlarını inceleyen ve bu incelemeler üzerine toplum insan ilişkisini konu edinen bilim dalı, etnografya nedir? Etnografya Yunanca insanlar, toplumlar anlamına gelen ethnos ve yazım, yazma, çizme anlamına gelen graphein kelimelerinden bir araya gelmiştir. Kültürleri, kültürleri oluşturan ve araştıran bilim dalı olan etnografya insanın toplumsal varlığını inceler. Bu incelemeyi niteliksel ve niceliksel olarak değerlendiren etnografya daha çok bütünlükçü bir araştırma yöntemi ile incelemelerini gerçekleştirir. Bu yazımızda etnografya nedir ve özellikleri, araştırma alanları nelerdir gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
Etnografya Nedir?
Etnografya milletleri yaşam biçimlerini tasvir eden, bu milletlerin kültürlerini ve kültürlerini oluşturma biçimlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Kavimler, kabileler, aşiretler gibi topluluklar etnografyanın konusunu oluşturur. 19. yüzyılın başlarında ortaya çıkan bilim, insan toplum ilişkisini birbirinden ayırmadan bir bütün olarak tasvir etmeyi amaçlar. Etnografya ile uzmanlar küçük yapılardaki toplumsal grupları sadece akrabalık açısından değerlendirmez. Bu grupların ekonomik, siyasi, dil ve ekolojik bilgileri de etnografya için değerlidir. Etnografya bilgileri elde ederken anket ve soruşturma yöntemlerini kullanır. Bu yöntemler ile bilgi toplayarak topladığı bilgileri ve konuları geçmiş bilgiler ile bütünleştirir. Bütünlükçü bakış açısını tercih eden etnografya insanı ve insan topluluklarını birbirinden ayırmadan bir bütünlük içerisinde incelemeye gayret gösterir.
Etnografya; etnografik fotoğrafçılık, etnografik film ve etnografik röportaj gibi metotları kullanır. Bu metotları kullanırken de gelen olarak izlediği bazı adımlar vardır. Bu adımlar günlük hayat, bütünlük, tanımlayıcılık, katılımcı gözlemci adımlarıdır. Günlük yaşam adımında topluluklar doğal ortamlarından kopartılmadan bu ortam üzerinde araştırılır. Bütünlük adımında araştırmacılar araştırmalarını gerçekleştirirken bütüncül bir bakıl açısı ile yaklaşır. Reaktion, refleks, davranış gibi durumları sadece bir kişi üzerinde değil tüm grup ya da topluluk üzerinde araştırır. Tanımlayıcılık adımında ise araştırmacı araştırmasını gerçekleştirirken gerçekçi, rasyonel ve objektif olmalıdır. Katılımcı gözlem adımı olan son adımda ise araştırmacılar gözlemlerini yaptıkları sosyal gruplara, o grubun normal bir üyesi gibi katılır. Bu gruba katılarak grup içerisindeki davranışları içlerinden biri olarak araştırır, gelişme ve ayrıntıları gruba dahilken takip eder.