En sevdiğiniz en beğendiğiniz yiyeceklerden uzak durmak zorunda kalmaya hazırsanız, Çölyak hastalığı nedir? sorusunun cevabını duymak istemeyebilirsiniz. Çölyak Hastalığı ince bağırsağın, Gluten adı verilen proteine karşı hayat boyu süren ve kronikleşen alerji, hassasiyetidir. Malesef Buğday, Arpa, Çavdar ve Yulaf gibi tahıllar Gluten açısından çok zengindir.
Gluten bazlı tüketilen gıda, ince bağırsakta bileşenlerine ayrılıp bağırsak mukozası üstünden kana ile karışır. Vücudumuzun mümkün olduğu kadar gıda alabilmesi, ince bağırsakta bir hayli fazla sayıdaki ve villus çıkıntıları olarak adlandırılan kıvrımlar sayesinde sağlanır. Çölyak Hastaları Glutenli yiyecekler tükettiklerinde bağırsak mukozasında alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları zarar görerek azalır ve büzülürler. Bundan ötürü bağırsak yüz ölçümü gittikçe küçülür ve tüketilen gıdalar sindirilemez hale gelir. Tahmin edebileceğiniz gibi ardından beslenme yetersizliği ve onun arkasından da hastalık belirtileri seyretmeye başlar.
ÇÖLYAK HASTALARI NELERE HASSASİYET GÖSTERİR?
Çölyak nedir? Çölyak hastalığı bağırsaklardaki besinlerin emiliminin ve sindiriminin bozulmasına sebep olan bir hastalıktır. Çölyak hastalığı görülen bireyler; buğday, arpa, çavdar ve yulafta da görülen bir protein olan ‘Gluten’ e karşı aşırı hassasiyet gösterirler.
Bu bireyler Gluten içerikli gıdalarla beslendikleri vakit ince bağırsaklarında meydana gelen immunolojik reaksiyonlar sonucunda hücrelerde iltihap ve yıkım oluşturur. Oluşan bu hasar sonucunda besin maddelerinin sindirimi ve emilimi bozulacağından, ishal ve zamanla vücutta bazı maddelerin eksikliği ortaya çıkar.
Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır ve bu bireylerin %10’unda ailede çölyak hastalığı baş gösteren kişiler vardır. Öte yandan çift yumurta ikizlerinde %30 oranında seyrederken, tek yumurta ikizlerinde ise görülme oranı %70 civarındadır.
STRES ÇÖLYAK HASTALIĞINI TETİKLER Mİ?
Malesef sosyal hayatımızda yaşadığımız olaylar travmalar bazı viral enfeksiyonlar ve stres durumları hastalığın hortlamasına sebep olabilir. Her yaşta görülebilse de 8-12 aylık çocuklarda ve 30-40 sınırında daha sık seyreder. İleri yaşlarda da bu hastalık ortaya çıkabilmektedir. “Latent” veya “sessiz çölyak” hastalığında ise, Tipik bulguların görülmediği lakin kalıtsal yatkınlığa sahip hastalar için kullanılan bir terimdir.
Öte yandan yapılan araştırmalara göre çölyak hastalığının gerçek sıklığı hala bilinmemektedir. Üzerinde serolojik çalışmalar yapılan her 300 kişiden birinde bu hastalığın olma olasılığı mümkün görünüyor.
ÇÖLYAK HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği çölyak hastalığının erken teşhisi olabilir. Karın ağrısı, bulantı, ishal, huysuzluk, uyuklama, kusma, davranış bozuklukları belirtileri arasında yer alır. Çölyak hastalığı erişkin bireylerde genellikle 30-40 yaş aralığında kendini gösterse de ilerleyen yaşlarda da ortaya çıkabilir. Hastalıklı kişilerde belirtiler iki şekilde kendini gösterir, Yağ emiliminin bozulması sonucu hastalarda ishal ve şişkinlik belirtileri ortaya çıkar. Karbon hidrat emilim bozukluğu sonrasında hastalarda laktoz intoleransı meydana gelir, bu durum süt ürünleri ve gıdaları sonrası hastalarda karın ağrısı ve şişkinlik gibi belirtileri beraberinde getirir.