İslam kültüründe önemi büyük olan ve özellikle Kur’an-ı Kerim okumak için kullanılan küçük masa, yani rahle nedir? Rahle, üzerine kitap, Kur’an-ı Kerim koymak, yazı yazmak için tasarlanmış küçük ve dar bir masa türüdür. Masanın iki yanda kalan ayakları oymalıdır ve kenar pervazları bulunur. Rahle sade ve basit bir yapıda hazırlanır. Ancak bununla birlikte İslam kültürü örneklerinde sedefli ve işlemeli rahle örneklerine de rastlamak mümkündür.
Rahle Nedir? Rahle Özellikleri Nelerdir?
Rahle üzerinde Kur’an-ı Kerim, kitap okumak veya yazı yazmak için tasarlanmış daha çok camilerde ve Kur’an kurslarında bulunan bir masa türüdür. Rahle küçük ve alçak bir masadır. Açılıp kapanabilir özellikte X şeklinde ya da üzeri düz şekilde yapılabilir. Birbirine geçmiş iki tahtadan yapılan açılıp kapanabilir rahlelere geçme rahle adı verilir. Geçmiş İslam örneklerinin bulunduğu cami ve bazı evlerde geçme rahle örneklerine rastlamak mümkündür. Bir diğer rahle türü ise üstü düz olan sabit rahlelerdir. Bu rahleler sabit oldukları için açılıp kapanmaya müsait değillerdir.
Tarih incelendiğinde rahlelerin birçok farklı yerde kullanıldığı görülebilir. Özellikle Osmanlıda medreselerde müderrisler, muallimhanelerde hocalar rahle ile derslerini verir, kitaplarını koymak için önlerinde rahle bulundurur.
Rahleler geçmişten günümüze birçok farklı ağaç türünden yapılmıştır. Rahle açılıp kapanabilen bir yapıda olduğu için seçilen ağaç türünün de dayanıklı olması önem taşır. Rahle daha çok meşe, abanoz, ceviz gibi ağaç türlerinde yapılır. Rahle yapılırken imalinde kullanılması gereken tahtanın dik biçme tarzında kesilmiş ve kurutulmuş, budaksız, çatlaksız olması gereklidir. Bu faktörler tahtaların zamanla kamburlaşmamasını sağlar ve rahle daha uzun ömürlü olur. Rahleler basit ve sade görünümlü yapılabildikleri gibi içerisinde ayet ve hadislerin yazılı olduğu şekilde yapılması da mümkündür. Bununla birlikte üzerinde tekerlek, dörtgen, güneş vb. motiflerin bulunduğu rahle örnekleri de tarihteki rahle örnekleri arasında mevcuttur. Rahlenin, üzerine konan kitap ya da Kur’an-ı Kerim’in rahat okunabilir olması için ergonomik bir şekilde tasarlanması gerekir. Rahlenin belirli boyutlara göre tasarlanmasının bir diğer sebebi de Kur’an’ı yerden yüksek tutarak gereken saygıyı göstermek ve mushafları rahat okuyabilmektir.