Zekat vermek isteyen ve toprak sahibi olan kişilerin mutlaka bilmesi gereken, israf etmeyi önleyerek Allah’a hamd etmeyi sağlayan öşür nedir?Arapça kökenli bir kelime olan öşür zekatın toprak mahsüllerindeki adıdır. Sözlükte ise onda bir (1/10) anlamına gelir. Dini bir kavram olan öşür tarım ürünlerinden verilen zekattır. Yazımızın devamında öşür nedir, kimlere ve nasıl verilir gibi soruların ayrıntılı yanıtlarını bulabilirsiniz.
Öşür Nedir? Farz mıdır?
Öşür arazisi olan herkesin mutlaka vermesi gereken tarım ürünleri zekatıdır. Kur’an-ı Kerim’de öşür “Ey iman edenler! Kazandıklarınızın ve yerden sizin çıkardıklarımızın temiz (helal) lerinden infak edin (zekât ve öşür verin). Gözünüzü yummadan (sıkılmadan) alıcısı olmadığınız şeylerin yaramazını vermeye yeltenmeyin. Ve bilin ki Allah Gani’dir (sadakalarınız sizin menfaatiniz içindir) ve Hamid’dir (herkes Allah’a hamd ve şükür borçludur.)” (Bakara Suresi, âyet 267) ve “… Her biri mahsul verdiği zaman mahsulden yiyin. Hasat günü hakkını (öşrünü) da verin ve israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez.” (En’am Suresi, ayet 141) şeklinde ayetlerde geçer.
Müslüman olan ve arazisi bulunan herkesin öşür vermesi farzdır. Zekatta aranan şartlar öşürde aranmadığı gibi öşür verebilmek için mülk sahibinin akıllı olması, baliğ olması ya da zengin olması şart değildir. Yani mal sahibi çocuk da olsa deli ya da fakir de olsa malı oranında mahsulünden öşür vermelidir. Kişiler zekatı yılda bir kez olacak şekilde altın, gümüş, para ve ticaret mallarından verir. Öşürde ise arazi sahibi, arazisi yılda kaç kez mahsul veriyorsa o sayıda ayrı ayrı öşür vermelidir. Yine zekatta elde edilen mal ve paranın üzerinden bir yıl geçmesi beklenirken öşürde hasat zamanı öşürün verilmesi gerekir. Peygamber efendimiz öşür için “Yağmurun, nehir ve ırmak (gibi akarsular)la veya (tarla içindeki) kaynağın suladığı (araziden çıkan) şeylerde (1/10) öşür, (dolaba koşulan) hayvanlar ile sulanan (yerden elde edilen) şeylerde ise, yarım (1/20) öşür vardır.” (Zeylaî, Nasbu’r-Raye) sözlerini buyurmuştur.
Öşür Ne kadar Verilir?
Öşürde nisab yoktur. Yani tarladan çıkan mahsulün az ya da çok olması bir şeyi değiştirmez. Topraktan ne çıkarsa çıksın, çıkan mahsulün onda biri (1/10) öşür olarak verilir.