Yapılması İzinli Şeyler: Mübah nedir?

mübah nedir, mübah ne demek, mübah anlamı, mübah türleri nelerdir

Arapça kökenli bir kelime olan ve daha çok din ile ilgili konularda dile getirilen islami terim, mübah nedir? Mübah yapılmasında ya da yapılmamasında dinen hiçbir sorun bulunmayan işlerdir. Efâl-i mükellefin’den olan mübah kelimesi sözlükte “açığa çıkan, açıklanan, serbest bırakılan şey” anlamına gelir.  Mübah olan şeylerin dini yönden yapılıp yapılmasında herhangi bir sıkıntı yoktur. Bu tip işler mükellefler için tamamen serbesttir.

Mübah Ne Demektir?

Oturmak, kalkmak, yemek, içmek, uyumak gibi yapılmasında dinen ne bir sevap içeren ne de terk edilmesinde bir günah içeren işlere mübah adı verilir. Mübah olan bir şey yapılabilir olduğu için bu eylem caizdir.  İslam dini incelendiğinde eğer mübah olan bir şey iyi niyetle yapılıyorsa, bu iş sevap olarak değerlendirilebilir. Ancak eğer kötü bir niyet ile yapılıyorsa o zaman bu iş günaha girer. Bu yüzden bir işin yapılmasın önemli olan işin şekli değil, kişinin niyetidir.

Bu noktada haram, mekruh ve mubah kelimeleri birbiri ile karıştırılabilir. Açıklamak gerekirse haram olan şeyler Allah’ın yapılmasını kesin ve bağlayıcı olarak yasakladığı şeylerdir. Yine Allah’ın kesin ancak bağlayıcı olmadan yasakladığı şeylere mekruh denir. Mübah ise Allah’ın yapılmasını serbest bıraktığı şeylere denir. Uyumak, konuşmak, yemek yemek, oturmak, yürümek, seyahat etmek gibi işler mübahtır. Ancak kötü konuşmak, yasaklanmış ya da sağlıksız yiyecekleri tüketmek, çok uyumak gibi yapılması istenmeyen şeyler harama girer. Bununla birlikte eğer seyahatin herhangi bir ölüm riski bulunuyorsa ve bu seyahati gerektirici herhangi bir sebep ortada yoksa bu işin mübah olup olmadığı tartışılabilir. Burada daha önce de bahsettiğimiz gibi yapılan eylemlerin yapılış niyetine bakılır. Eğer eylem iyi niyet ile yapılıyorsa taat yani Allah’ın beğendiği şey olur. Ancak eylem kötü bir niyet ile gerçekleştiriliyorsa bu durumda harama girer.

Mübahlar kendi içlerinde mübah liaynihi ve mübah ligayrihi olmak üzere iki çeşide ayrılır. Mübah liaynihi kendi özünden dolayı mübah olan işlerdir. Örneğin haram olmayan bir yiyeceği yememek özü itibariyle mübahtır. Mübah ligayrihi ise kendisi dışındaki başka unsurlar sebebiyle mübah olan eylemlerdir. Bu da can tehlikesi ile karşı karşıya olan bir kişinin normalde haram olan bir yiyeceği tüketmek zorunda kalması olarak örneklendirilebilir.