Polisiye filmlerde adını sıkça duyduğumuz suçları, suçluları ve suç olaylarını inceleyen, disiplinli bir bilim dalı olan kriminoloji nedir? Kriminoloji Latince crīmen, “suçlama” ve Yunanca λογία, -logia “bilim” kelimelerinden oluşmuştur. Suç bilimi olarak karşılık bulan bu kavram işlenen suçları ve suçluları inceler. Kökeni oldukça eskilere dayanan kriminoloji, toplumsal anlamda günümüzün en önemli bilim dallarından biridir.
Kriminoloji Tarihi
Kriminoloji kavramı tarihte ilk kez 1879 yılında Fransız hekim Paul Topinard tarafından kullanılmıştır. 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra ortaya çıkan bu bilim, 1885 yılında İtalyan ceza hukuku profesörü Raffaele Garofalo adlı kişinin Criminologia adlı kitabı yazması ile kayıtlara girmiştir. Kitap Cesare Lombroso adındaki cezaevinde bulunan suçlular üzerinde yapılan incelemelere dayanır. Kitap kriminolojinin ilk örneklerini verdiği gibi içerik olarak da toplumsal anlamda büyük bir devrim yaratmıştır.
Kriminoloji başta sosyoloji, psikoloji, biyoloji gibi olmak üzere antropoloji, ekoloji, hukuk, adli bilimler, ekonomi, tıp gibi bilim dallarından faydalanır. Bu bilim dallarından elde ettiği bilgileri kaynak olarak kullanır ve ortaya çıkan verilerin sentezini yaparak sonuca ulaşmayı hedefler. Kriminoloji kendi içerisinde teorik ve uygulayıcı kriminoloji olmak üzere iki gruba ayrılır. Teorik kriminoloji suç psikolojisi, sosyolojisi, antropolojisi, psikiyatrisi ve penoloji dalları ile ilgilenir. Uygulayıcı kriminoloji ise suç profilaksisi, siyaseti ve bilimsel polis dallarında çalışır.
Kriminolojinin Faydaları
Kriminoloji bilimi toplumsal açıdan önemi ve faydaları büyük olan bilim dallarından biridir. Suçları önleme aşamasında aydınlatıcı bilgiler sunan kriminoloji suçların incelenmesi ve bu sayede insan davranışlarının daha kolay anlaşılmasını sağlamayı amaçlar. İnsanın neyi niçin yaptığını saptamayı sağlayan kriminoloji ile suçluların davranış ve tutumlarını anlamak kolaylaşır. Ayrıca kriminoloji sayesinde toplum daha iyi anlaşılarak, toplumun suç doğuran yönleri, toplumu suça iten etkenler de gerçekçi bir göz ile incelenebilir.
Kriminoloji tek tek insanları ele alabileceği gibi toplumları da konu dahiline alabilir. Ancak insan ve toplum kaynaklı sosyal bir bilim olduğu için diğer bilimlerde olduğu gibi tek ve net bir sebebe indirgenemez. Karmaşık ve değişkendir. Coğrafyadan coğrafyaya, kültürden kültüre, toplumdan topluma değişkenlik gösterebilir.