Kelime anlamına bakıldığı zaman konargöçer ifadesi, bir yere sürekli yerleşmeyen, yaşamını göçebe bir biçimde sürdüren insanları ifade eder. Göçerkonar ya da göçebe olarak da ifade edilebilmektedir. Peki, konargöçer nedir? Özellikleri nelerdir?
Konargöçerlik Nedir?
Konargöçerlik, çoğunlukla hayvancılıkla uğraşan, aynı göç eden kuşlar misali iklime uyum sağlayamadığı için bir alanda kalıcı şekilde yerleşim kurmamayı ifade eder. Konargöçer olarak ifade edilen insanlar; kışlak ya da yaylak olarak ifade edilen yerlerde yaşamaktadırlar. Bu kişiler çoğunlukla, mayıs nisan aylarında yaylara çıkar. Kış aylarında şehirlere geri inerler. Ancak konargöçer yaşam şeklinin tek tarzı bu değildir.
Türklerde Konargöçerlik
Özellikle Orta Asya Türkleri, doğal kaynakların yoğunluğuna göre ya da belli bir coğrafyanın uygun yaşam koşullarına göre sıklıkla göç etmişlerdir. Yine de bu durum, kişilerin uğraştıkları işlere göre değişiklik kazanır. Örneğin keçicilik işiyle uğraşan kişileri şehir ya da yaylaların yerine daha çok dağ eteklerinde vakit geçirmek durumunda kalırlar. Konargöçerlik ülkemizde genellikle iç bölgelerde görülür. Yani Akdeniz’in iç kesimleri, Doğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde görülmektedir. Bunun başlıca nedeni, bu bölgelerdeki iklim sıcaklığının kış ve yaz ayları arasında çok değişmesidir. İnsanlar, kendi konfor ve yaşam alanları gereğince konargöçerlik tercih ederler.
Konargöçerliğin Kısa Tarihi
Konargöçerlik, rahat bir yaşamı beraberinde getirmesinin aksine; belli ihtiyaçları karşılaması ve hayatta kalmaya yardımcı olabilmesi sebebiyle ortaya çıkmıştır. İlk uygarlıklarda da Orta Asya’da da görülür. Bize oldukça yakın olan bu kavramdaki insanlar, genellikle Anadolu’da yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Genellikle ticarette iyilerdir ve gelirlerinin büyük çoğunluğunu buradan kazanırlar. Konargöçerlerin Anadolu’yu ve Orta Asya’yı mesken tutmasının başlıca nedenleri arasında; ticaret yollarının buralardan geçmesi, göç eden hayvanların bu bölgelerde sağlıklı bir biçimde yaşayabilmeleri, su kaynaklarının ve bitki örtüsünün elverişli olması da önemli nedenlerdendir. Bu bölgelerde çoğunlukla Türk toplumları yer almıştır. Art arda devletler kurulmuştur. Bu toplumlarla ilgili bilgi toplamak daha zordur çünkü konargöçer toplumlar; düzgün bir biçimde kayıt tutmaz bu nedenle vergi dahi toplayamaz. Genellikle toplumu tek bir çatı altında toplamakta zorlanırlar.