Tarihten bu yana el emeği ve göz nuru üretilen takılar, eşyalar, ayakkabılar hep değerli olmuştur, peki kavaflık nedir? Bugün yaşamayan bir meslek dalıdır. Hesaplı bir fiyata ayakkabı üretip satan kimselere denir.
Çeşitli meslekler günümüze kadar alışılmış eski usulle yani sanayi ve makineye direnerek el emeğiyle üretilmeye çalışıldı. İşi ustalarından öğrenen son dönem zanaatkarlar büyük bir gayretle kendilerini mesleklerine adamışlardır, bu son kavaflar edindikleri tecrübeyi yeni kuşağa aktarmak için çaba sarfettiler. Fakat çağımızda çoğunun ortak bir şikayeti bulunuyor “Mesleğimiz yok oluyor. Yeni kuşak kavaflık mesleğiyle ilgilenmiyor. El emeği göz nuru işler kıymet bulmuyor” diye serzenişte bulunuyorlar. Son dönemlerini yaşayan kavaflık ustaları, usta ve çırak bağını sürdürmek istese de ne çalıştıracak çırak buluyor ne de yaptıkları göz nuru işler değer görmüyor.
KAVAFLIK NEDİR?
Düşük kalitede, gelişigüzel ve uygun ayakkabı üreten ya da satan esnaflara denir. Osmanlı döneminde eski kayıtlarda ve vesikalarda, ayakkabıcı veya ayakkabı sözcükleri kullanılmıyordu. Bu zanaatkarların ismi; paşmakçı, pabuççu, haffaf ve dikici şeklinde geçmektedir. Kavaflık eski dönemde pabuççular ve dikicilerin ürettikleri ürünleri satan tüccara denirdi. Öyle ki Kavaflar, aynı zamanda işin ticaretini yapan kişilerdi. Bu tarihi terim, daha sonraları değişerek kavaf adını almıştır. Kavafların ayakkabıcılık tarihinin ve kültürünün günümüze kadar gelmesinde büyük önemleri vardır.
Öte yandan, kavaflar üretmekle de yetinmeyip imalatçıyla dükkanlar arasında aracılık görevini de yapmışlardır, bir nevi pazarlamasından da sorumluydular. Yaptıkları ürünler genel olarak ucuz, gelişigüzel basit tarzda ayakkabı, kemer, cüzdanlardan oluşmaktaydı.
‘KAVAF İŞİ’ NE DEMEK?
Haliyle kavaf veya kavaflık denince, aklınıza ilk ayakkabı geliyor artık. Çağımızda önemli bir meslek olan ayakkabıcılık sektörüne eski dönemlerde de çok fazla ilgilenen ve rağbet gösteren bir kesim bulunuyordu. Öyle ki Kavaflık da bu kesimi kapsayan basit ve az maliyetli ayakkabı tasarlayan bir zanaatkar ekibinden oluşan kişilerle adlandırılmış bir sözcüktür. Daha az kaliteli, daha gelişigüzel tasarlanmış ayakkabıları daha ucuza satan bu meslek ustaları günümüz ayakkabıcılık sektöründe de az da olsa hala bu mesleği yaşatmak adına direniyorlar.
Öte yandan Kavaf ve Kavaflık üzerinden meydana çıkan deyimler de bulunmaktadır. ‘Kavaf İşi’ deyimi bu örneklerden sadece biri. İtina gösterilmemiş, özensiz yapılmış, gelişigüzel yapılmış bir işi ifade etmek için kullanılan ‘Kavaf İşi’ söylemi de günümüzde oldukça sık dile getiriliyor. Osmanlı dönemi ve sonrası Türkiye’ye nam salmış, fakir ve zor durumdaki ailelerin vazgeçilmezi Kavaflar artık yok olmak için geri sayım yapıyor.