Katran Nedir?

Asfalt çalışmalarından bildiğimiz, ancak kullanım alanı bununla kalmayan ve insan vücuduna da birçok faydası bulunan katran nedir? Ağaç, kömür ve farklı maddelerden damıtılarak elde edilen katran bir tür yağ çeşididir. Belirli işlemlere tabi tutularak yapılan katran doğada bulunan organik maddeler ile elde edilir. Koyu bir rengi bulunan katranın damıtılma esnasında ortamda kesinlikle havanın yani oksijenin bulunmaması gerekir. Damıtılma organik maddelere yüksek ısı verilmesi ile gerçekleşir. Kullanılan organik maddeler yüksek ısıya katı bir halde iken tabi edilir, işlem sonunda maddeler sıvılaşır ve katran haline gelir. Katran yapımında kullanılan maddeler katranın çeşidini belirler. Örneğin ağaç katranı, kömür katranı bilinen katran çeşitlerinden bazılarıdır.

Koyu bir renge ve keskin bir kokuya sahip olan katran günümüzde başta asfalt çalışmaları olmak üzere sanayinin birçok farklı alanında kullanılmaktadır. Ancak katranın yüksek oranda antibakteriyel, antioksidan ve antikanser özelliklerinin bulunduğunun ortaya çıkması, katranın ilaç sanayisi gibi farklı alanlarda da kullanılmasının önünü açmıştır.

Katran Çeşitleri

1 . Ağaç Katranı 

Yarı sıvı kıvamda olan bu katran türü genellikle sedir, karaçam ve andıç gibi ağaç türlerinin damıtılması ile yapılır. Diğer katran türlerine göre daha akışkan bir yapıya sahiptir. Koyu siyah rengi ve ağır bir kokusu bulunan ağaç katranı kimi zaman kullanılan ağaç türüne göre kahverengi renkte de olabilir. Günümüzde ağaçtan katran yapımı neredeyse durma noktasında olsa da patlayıcı ve zehirleyici bir etkiye sahip olduğu için hala ender de olsa kullanım alanları bulunmaktadır. Ağaç katranı genellikle kauçuk ve plastik malzemelerinin yumuşatılmasında, çatı malzemelerinde , asfalt yapım çalışmalarında kullanılır. Ayrıca ilaç sanayisinde öksürük şuruplarında ve uyuz, kepek, temre gibi cilt yaralarının iyileştirilmesinde kullanılır.

2 . Kömür Katranı

Madenden çıkarılan kömür maddelerinin damıtılması ile meydana gelen kömür katranı naftaline benzeyen bir kokuya ve siyah bir renge sahiptir.  Diğer katranlarda olduğu gibi patlayıcı bir etkiye sahip olan kömür katranı genellikle yalıtım malzemesi olarak kullanılır. Ayrıca yol kaplama çalışmalarında, duvar ve metal boyalarında, çatı sızdırmazlığı istenen malzemelerde ve plastik malzeme imalatında kullanılır.