Kartograf, günümüz modern coğrafya anlayışı dışında kalan kendince farklı bilim kolu olmuştur, peki Katograf nedir? Kısaca harita yapma sanatını icra eden kişidir. İşi harita benzeri örnekler, küreler, üç boyutlu kabartmalı harita gibi çeşitler kartografyayı oluşturmaktadır.
KARTOGRAF VE KARTOGRAFYA NEDİR?
Kartografya, harita benzeri örnekleri yapmak gayesiyle oluşturulan, tüm çalışmaları bünyesinde kapsayan yöntem, bilim ve sanattır. Daha geniş bir açıklama yapmak gerekirse kartografya, bilimsel belgeler ve sanatsal uygulamalarla beraber harita yapma yöntemi, sanatı ve teknolojisidir. Kartograf ise bunu icra eden kişi bireylerdir. Bu geleneksel tanımlama günümüzde halen kullanılırken yeni nesil uzmanlar için kartografya tanımı şu şekilde açıklanabilir; Kartografya, mekansal doneleri analog ya da sayısal şekilde devşiren, modelleştiren, düzenleyen, kıymetlendiren, muhafaza eden, anlaşılır ve tarafsız şekilde sunan bir düzendir. Kartografya sahasında çalışan bireylere de kartograf denilmektedir.
Dünyanın bilinen en eski çağlarına ait MÖ 5.000 yıl öncesindeki bir mağara taş resmi, öyle ki bilinen en eski haritalardan ilki olabilir. Haliyle antik Anadolu’da bir şehir olan Çatalhöyük’ü bunun örneklerini temsil ettiği söylenmektedir.
TARİHTE BİLİNEN İLK KARTOGRAF KİMDİR?
Modern çağın haritacılık yöntemleri günümüze M.Ö. 6. yüzyıldan beridir gelişerek şuanki halini almıştır. Kartograf olarak bilinen ilk öncüler antik Yunanlılar ve Romalılar bu uygulamaların ataları konumundadır. Ünlü bir Yunan filozofu Anaximander‘in ve epey yetenekli bir Yunan düşünürü olan Ptolemaios‘un bilgi ve tecrübeleri bu yönteme çok katkıda bulunmuştur. 8. yüzyılda Yunan bilim insanlarının kartografik yapıtları Arapça çevirileri Arap âlimleri eliyle düzenlenmiştir. 1154 senesinde Arap bilgin Muhammed el-İdrisi, dünyayla ilgili bilgileri toplayarak bir ortaçağ atlası geliştirmiştir.
Kartograflar, yeryüzünde izledikleri bilgileri deneyimleri veya gerçek objeleri elde ettikleri malumat ile birleştirerek o mevzuları haritaya aktarmışlardır. Bu bilgi ve tecrübelerin haritaya yansıtılmasındaki gaye, haritaya aktarılan bilginin gelecek nesillerdeki bireylere ulaştırılması ve diğer bilim kolları aracılığıyla kullanılmasını sağlamaktır.
KARTOGRAFYANIN İLGİLENDİĞİ ALANLAR NEDİR?
Geniş ölçekli topografik haritalar ve deniz ölçekli haritaların ayrıntılı bir biçimde hazırlanması ikiye bölünen haritalama şekli, üç farklı uzmanlık sahasında yürütülmektedir. Bunlar; jeodezi, projeksiyon iklimi, fotogrametri’dir.
Birinci kategori katograflar, fotogrametri, jeodezi, projeksiyon iklimi sayesinde havadan ve araziden yaptıkları incelemeler ve bulgulara dayanarak harita oluşturular.
İkinci grubu meydana getiren kartograflar ise, haritalarını etütlerle değil de, haritaları detaylı bir şekilde kullanarak tüm bilgileri toplayıp, diğer bilgileri de ekleyerek oluştururlar.