Jargon nedir? Argo ile jargon aynı şey midir?
Bir plazada çalışıyorsanız eğer siz de en az bir kere ‘bir toplantı set edelim’i duymuşsunuzdur. Ya da bir dergide çalışıyorsanız o yazıyı siz de ‘editlemiş’sinizdir. İki doktorun konuşmasını dinlediğinizde hiçbir şey anlamama olasılığınız çok fazla üstelik yalnız da değilsiniz! İşte tüm bu örneklerdeki konuşma yapısına jargon denir. Jargon aslında fikir, meslek gibi daha özel alanların genel konuşma dili olarak tanımlanabilir. Yani bu illa meslek mi olacak? Hayır! Her sosyal medya kullanıcısının da sosyal medya jargonuna hakim olduğunu görürüz. Yani Instagram kullanan 60 yaşındaki Ayşe Teyze’de ‘story attım beğendin mi?’ diye soruyor, 15 yaşındaki Gizem’de… Dolayısıyla aslında ortak iletişim ve etkileşim halinde olunan her alan kendi dilini yaratıyor, bu dildeki terimsel ya da düşünsel ifadeler de jargonu.
Peki jargon argo ile aynı şey midir?
‘Bülbülün çilesi gülün dikeni’ misali jargonun da bir talihsizliği argo ile karıştırılıyor olması. Argo herhangi bir dilin parçası olmamakla birlikte aslında toplumun bazı çevreleri tarafından kullanılan sözlerden oluşur. Argo da aslında kendi içinde özel bir dil olmakla birlikte jargon gibi bir temeli yoktur. Sokakta argo jargonun ağır abisidir. Şöyle ki evet bir doktor ‘kardiovasküler sistem’ diyebilir ama aynı doktor kahve içerken yakın arkadaşlarına aldığı bir ayakkabıya kaç lira ‘bayıldığını’ anlatırken görülebilir.
Neden jargon?
Dillerin oluşumu hatta insanların konuşmaya başlaması gibi iletişim olan her alan aslında kendi kelimelerini yaratır. Bu sebeple jargon aslında aynı düşünceyi ya da mesleği paylaşan kişilerin belki de mecburen oluşturduğu bir dildir. Küçük yaşlarda sokaklarda oynama şansı yakalayan nesiller bilir iki farklı oyun grubu oluşturulur iki takım. Bunların aralarında oyun planlaması yapılırken bazı taktikler üretilirken ‘elma dersem sola dön’ gibi şifreler oluşturularak diğer takımın anlayamadığı bir anlaşma şekli oluşturulur. İşte aynı paydada buluşan insanlar da dilleri ne olursa olsun doğal olarak kendi jargonlarını oluşturarak aslında bağlı oldukları takımın yani mesleklerinin ya da düşüncelerinin parçası olduğunu gösterirler.