Hem siyasi hem de dini bir anlamı bulunan, müslüman toplumlar için kutsal bir yönetim makamı olan hilafet nedir? Hilafet, bir diğer adı ile halifelik Hz. Muhammed’in ölümünden sonra onun yerine gelen, ondan sonra gelen, onun ardından gelen gibi benzer anlamları taşıyan bir kelimedir. Bu anlamda dini bir anlam taşıyan hilafet ile görevlendirilen kişi Hz. Muhammed’in vekili olarak Müslümanların imamlığını ve şeriatın koruyuculuğunu yapmakla yükümlüdür.
Hilafet Ne Anlama Gelir?
Hilafet kelimesinin sözlük anlamı ” bir kimseden sonra onun yerine geçerek onu temsil etme” olarak tanımlanır. Halife ise hilafet yolu ile bir kimsenin yerine geçen, onu temsil eden kişidir. Hilafet ile başa geçen kişilere tarihte “halife-i Resullullah” (Allah elçisinin halifesi) denilmiştir. Bir halifenin nasıl seçilmesi gerektiği ile ilgili kurallar İslam dininde kesin olarak belirtilmemiştir. Bu yüzden ilk dört halife, sahabenin önde gelenlerinin seçimi ve biat alma yolu ile seçilmiştir. Bu dört halifeden sonra gelenler ise babadan oğla veraset yolu ile seçilmiştir.
Hilafet, halifelerin temsil ettiği makam, alandır. Halifeler Hz. Muhammed’i dünya işlerinde temsil ederken, hilafet ise Hz. Muhammed’den sonra Müslümanlar’ın yönetimini üstlenen kurumu temsil eder. Halife kelimesi half (arka) kelimesinden türetilmiştir. Etimolojide farklı yerlerde kullanılan halifelik terimi, Kur’an’da da “Rabbin, Meleklere: ‘Ben, yeryüzünde bir halife (temsilci) var edeceğim’ demişti. Onlar da: ‘Biz seni şükrünle yüceltir ve takdis ederken, yeryüzünde kargaşa çıkaracak ve kan dökecek birilerini mi var edeceksin?’ dediler. Allah ‘şüphesiz sizin bilmediğinizi Ben bilirim’ dedi.” Bakara 2:30. , ”Sizi yeryüzünün halifeleri yapan ve verdiği nimetlerle sizi sınamak için kiminize diğerlerinden üstün dereceler veren Odur. Rabbinin cezası pek sür’atlidir; aynı zamanda O çok bağışlayıcı, çok merhamet edicidir.” En’am 6:165… ve ”Sizi yeryüzünde halifeler yapan O’dur…” Fâtır 35:39. gibi ifadeler ile kullanılmıştır.
Hilafet içerisinde halife olmanın bazı kuralları mevcuttur. Halife olacak kişi mutlaka müslüman ve erkek olmalı, müctehid olmalı, cesur ve ileri görüşlü olmalıdır. Aynı zamanda halife adil olmalı, ama, dilsiz ve sağır olmamalı, akil ve baliğ olmalıdır.