Hanukkah Nedir?
Her yıl farklı bir tarihte kutlanan ve halk arasında Hanuka Bayramı olarak da bilinen Hanukkah nedir? Hanukkah Bayramı, Yahudilere ait bir bayram türüdür. Yahudi takviminin Kislev ayının 25. gününde başlayıp sekiz gün süren Hanukkah, Noel bayramına yakın oluşu yüzünden batıda da yaygın olarak bilinir. ” Yeniden adama ” , ” Işıklar bayramı ” gibi farklı isimler ile de anılan Hanukkah Bayramı’nın temelinde Tanrı ‘ya yeniden adanma ve ışıklar yatar. Hanukkah Suriye-Yunan Kralı Antiohus ve ordularının Makabiler ile savaşını temel alır. Savaş sonrası Kral Antiohus ve ordusu bozguna uğramış, II. Bet-Amikdaş putperestlerden kurtarılmış ve tekrar Tanrı ‘ya adanmıştır. Hikayeye göre Bet-Amikdaş tekrar Tanrı ‘ya adandıktan sonra Tapınak’ta Ebedi Işık’ı yakmak için küçük bir kap içerisinde yağ bulunur. Yalnızca bir gün yanacak miktarda bulunan yağ mucizevi bir şekilde tam sekiz gün boyunca yanmaya devam eder. Bu rivayete dayanarak Hanuka Bayramı 25 Kislev’den başlayarak, sekiz gün boyunca kutlanır. Her gece bir mum artırarak Hanukkah mumları yakılır ve evler Işık’la doldurulur.
Hanukkah Bayramı nasıl kutlanır?
Hanukkah Bayramı’nda yakılan dokuz kollu şamdana Hanukiya denir. Hanukiya evin iki farklı yerine konulabilir. İlk tercih yoldan geçen herkesin bu mucizeye tanık olabilmesi için pencere önüne koymaktır. Diğer seçenek ise evin girişinin soluna yerleştirmektir. Bu konum sayesinde eve girerken kişinin sağında Mezuza, solunda ise Hanukiya mitzvaları olacaktır.
Hanukiya yakılırken bazı noktalara dikkat edilir. Örneğin yandığı esnada Hanukiya bir yerden bir yere taşınmaz. Bulunduğu yerde sabit bırakılmalıdır. Söndükten sonra kişi istediği yere taşıyabilir. İnanca göre mumlar (yakana göre) sağdan sola doğru dizilir. Yakarken ise soldan sağa doğru yakılır. Eğer kişi bir gece Hanukiya’yı yakmayı unutursa ertesi gün akşama kadar ( berahasız olarak) Hanukiya ‘yı yakabilir. Hanukiya ‘nın mum ve yağları en az yarım saat yanacak şekilde ayarlanmalıdır. Eğer Hanukiya yarım saat dolmadan sönerse yakma işlemi tekrarlanır ancak beraha söylenmez.
Hanukkah Bayramı özelinde diğer Yahudi bayramlarına göre çok daha fazla şarkı bulunur. Bu şarkılardan en bilinenleri arasında “Hanukkiah Li Yesh” ( Bir Hanukkiya’m var), “Ocho Kandelikas” ( Sekiz Küçük Mum), “Kad Katan” (Bir Küçük Sürahi) gibi şarkılar vardır.