Kim Milyoner Olmak İster yarışmasında sorularak birçok kişinin merak ettiği sorulardan biri haline gelen göktırmalayan nedir sorusun yanıtını aslında hepimiz çok iyi biliyoruz. Gökdelen anlamına gelen göktırmalayan kelimesi 19. yüzyıldan bu yana ciddi yüksekliklere ulaşan ve her geçen gün de yükselmeye devam eden yapılar arasında.
Göktırmalayan Ne Anlama Gelir?
Göktırmayalan yani gökdelen aslında çok yüksek yapı anlamına gelir. Bununla birlikte gemicilikte geminin uzun direğine de gökdelen ismi verilir. Göktırmalayanların en düşük yükseklikleri 305 metre yani 1000 fitten başlar. Yapıların göktırmalayan sınıfına girebilmesi için inşanın çelik iskeletler ile güçlendirilmesi şarttır. Ayrıca bu zorunluluğa uygun olacak yükseklikte inşa edilmelidir. İlk inşası 1883 – 1885 yılında gerçekleşen göktırmalayanlar bu ismi 19.yüzyılda almıştır.
Göktırmalayanlar nüfusun artması ile birlikte sayısında artış gösteren yapılar arasındadır. İlk göktırmalayan Cagodaki Home Insurance Building binasıdır. 17 katlı bir bina olarak inşa edilen Home Insurance Building binası o döneme göre en yüksek binalar arasında yer alır. Günümüzde oldukça ciddi yüksekliklere ulaşan göktırmalayanlar için çelik, beton, su pompası ve asansör sanayisinde gerçekleşen gelişim önemli bir fırsat olmuştur.
Göktırmalayanların Özellikleri
Göktırmalayanlar ağırlık sistemlerine göre farklılık gösterir. Örneğin 4 kata kadar yapılan yapılar yalnızca duvardan destek alırken göktırmalayanlar çelik iskeletlerden destek almak zorundadır. Göktırmalayan inşalarında rüzgar için ise yine özel önlemler alınır. Göktırmalayanlar çok yüksek yapılar oldukları için beraberinde tehlikeyi de getirdiklerinden, yapım aşamasında güvenlik önlemleri son derece önemli bir yer tutar. Sistemin güvenliğini sağlamak amacı ile çelik kafesler, beton çekirdekler, iç içe tüp düzenekler ve mega yapılar kullanılır. Asansörler ve acil çıkış kapıları yangına dayanıklı kafesler içine konumlandırılır. Ayrıca olası bir yangında yangının sıçramasını önlemek amacıyla katların arasında hava boşlukları bırakılır.
Günümüzde bilinen dünyanın en ünlü göktırmalayan örnekleri aşağıdaki gibidir:
1 . Burç Halife – Birleşik Arap Emirlikleri – Dubai – 818 m
2 . Ebrac El Beyt – Suudi Arabistan – Mekke – 601 m
3 . Taipei 101 – Tayvan – Taipei – 509 m
4 . Şangay dünya Finans merkezi – Çin – Şangay – 492m
5 . Uluslararası Ticaret Merkezi – Hong Kong – Hong Kong – 483m
6 . Petronas İkiz Kuleleri 1 – Malezya – Kuala Lumpur – 452m
7 . Petronas İkiz Kuleleri 2 – Malezya – Kuala Lumpur – 452m
8 . Nanjing Greenland Finans Merkezi – Çin – Nanjing – 450m
9 . Willis Kulesi – ABD – Chicago – 442m
10 . Guangzhou Batı Kulesi – Çin – Guangzhou – 440m