Yıllık bir yayın olan ve farklı astronomik bir takvime göre düzenlenmiş olan almanak nedir? Almanak, almanak takvimine göre düzenlenmiş bir yayın türüdür. İçeriğinde güneş ve ayın doğuş ve batış zamanları, gelgit saatleri, güneş ve ay tutulmaları gibi astronomik bilgiler bulunur. Ayrıca almanakta belirli bazı kiliselerin festivallerini, adli yılları ve zaman çizelgeleri gibi farklı bilgiler de bulunabilir. Bu yazımızda almanak ile ilgili merak ettiğiniz tüm bilgileri bulabilirsiniz.
Almanak Nedir?
Arapça’da ( المناخ al-manaakh) iklim anlamına gelen almanak kelimesi bir tür özel yıllık yayına verilen isimdir. Bu özel yayının çıkmasını sağlayan ilk öncü Yunan hava-takvimi parapegmadır. 2. yüzyılda yaşayan İskenderiye’li astronom Ptolem belirli yıldızların fazları ve hava değişimleri koleksiyonu adlı bir incelemeye başlamış, incelemede belli başlı hava durumlarını konu edinmiştir. Mevsimsel olarak düzenli hava değişimlerinin, yıldızların veya takımyıldızlarının güneş doğumu ve batımı sırasında ilk ve son görünüşleri, gündönümü gibi konular incelemenin ana kaynaklarını yani parapegmayı oluşturur. Yüzyıllar boyunca hazırlanmaya devam eden parapegmata aynı zamanda geçmişte astronomik hesaplamalar yapan otoriteleri, farklı gözlemleri, derlemeleri ve beklenen hava değişikliklerini de içerir.
Almanakların ilk icat edildiği süre içerisinde insanoğlu henüz yıldızların ve gelgitin hareketleri üzerine çalışmalar yapmaya devam etmektedir. Bu çalışmalarda bu hareketleri tahmin etmek ile gelecek ile ilgili kehanette bulunmak arasında bir fark görülmediği için ilk almanaklar daha çok somut bilgileri, burçları içerir.
Almanak kelimesinin orijinal anlamı konusunda net bir fikir birliğine varılmamıştır. Bazı ansiklopediler kelimenin ortaçağ Arabik orijininden kaynaklandığını söylemekte, bazı kaynaklar ise kelimenin Yunanca’daki gök günlüğü manasına geldiğini belirtmektedir. Kimi kaynaklara göre ise almanak kelimesi sanksonca Al-mon-aghtdan türemiştir ve tüm ayların gözlenmesi anlamına gelmektedir.
Almanaklar günümüzde kapsam ve içeriklerini büyük ölçüde genişleterek, modern ve çağdaş bir konuma ulaşmıştır. Çağdaş almanaklar sadece belli başlı yerler ile ilgili değil tüm dünya ile ilgili istatistiksel ve betimleyici bilgiler içerir. Coğrafya, hükümet, nüfus, ziraat, ekonomi and iş, sağlık, tıp, din, medya, taşımacılık, bilim, teknoloji, spor ve ödüller çağdaş almanakların ana konularını oluşturur.